Beste E,

IK. Tsjonge is dat geen egoïsme, navelstaarderij? Tegenwoordig zeggen alle jongeren als ze willen vertellen wat ze hebben beleefd, “ik en Erik” en niet zoals het bij mij er is ingeramd “Erik en ik”. Ik heb daar veel moeite mee gehad en soms ‘corrigeerde’ ik ze zelfs. Ik interpreteerde hun gedrag en uitspraken inderdaad als egoïsme. Maar er is iets anders aan de hand in deze tijd. Zo hebben we in de kelder en op onze reizen ‘stormen’, grote stormen gekend, letterlijke en figuurlijke, maar de saamhorigheid was altijd weer groot. We zijn er voor elkaar in daden en met woorden.

Er is iets anders gaande in deze tijd. Egoïsme sluit anderen uit, maar leven vanuit IK, vanuit jezelf opent je ogen voor de ander, heb ik geleerd van jullie, van de vele jongeren die in de kelders kwamen en komen.

IK. Mijn, je diepste zelf, is de bron van creativiteit. En er ligt een enorme berg energieke creativiteit in mensen te popelen om er uit te barsten. En die massa creativiteit, denk ik, die kracht, zit er in elk mens, jong of oud. De grote frustratie van die creatieve levensbron is angst. Angst die we zo graag projecteren op anderen, op onze kinderen, op onze jongeren op onze vrienden, partner. En met die angst verdwijnt onze kracht. De kracht om het samen te kunnen. IK, je diepste zelf, is de bron van creativiteit. De bron van leven, de kracht om in de wereld aan de slag te gaan. Niet uit egoïsme maar vanuit die kracht en levensbron die ‘het ik’ is. Ons, mijn, idealisme uit de na-oorlogse jaren met een hoogtepunt in de 70er jaren is, inderdaad, in de jaren daarna omgeslagen in egoïsme. Nu komen we in evenwicht, vanuit de levensenergie van het IK, vanuit moed. Als dat waar is, staat de wereld een mooie periode te wachten van kracht en creativiteit. Jouw kracht, mijn kracht, onze kracht, vanuit moed.

En dan zie ik ‘Schoonheid’; de schoonheid van de creativiteit van bijvoorbeeld kunstenaars als Rembrandt, Karel Appel of Pollock, van foto’s van jongeren, van de ‘creaties’ die we elkaar aanbieden in gesprekken. In die schoonheid kunnen we met open armen klaar staan om als schuilplaats te dienen voor elkaar maar ook voor de ontmoedigden, de bezetenen. Ik wens iedereen naast de moed om dit te doen, schuilplaats te zijn, de moed te zien, dat er zo veel medemensen zijn, mooie mensen waar wij bij mogen schuilen. Die wederzijdsheid is helen. En als je goed kijkt is die wederkerigheid er altijd. Daarom hier het prachtige gedicht van Bart Moeyaert ‘Zo heel jij mij’ :

ik steel van je, niet veel van je, of zal ik zeggen dat ik leen. je mist het niet. jij plukt de dag daar waar jij ligt. je wijst de weg met kruim. je maakt het huis blij bij de deur, omhelst haast het adres.

je veegt de aarde uit ons bed, zoekt mij onder het laken, ziet wie ik ben. voorspelt geluk baadt mij in rust. zo heel jij mij al jaren, geneest mij door te zijn.

jij spreekt de taal die ik versta hoort de seizoenen in mijn stem, aan mijn adem wat ik denk. jij kent de kunst van nu en hier. vandaar dat ik je leen, nee spaar, of beter nog: bewaar.

Dat is het beeld van een nieuwe wereld: IK, die krachtig, moedig en zelfbewust in deze wereld staat, dragers van beelden die van generatie op generatie, mensen hebben gedragen als ze dreigden te vallen, maar ook door diezelfde mensen wèrden gedragen om te laten zien dat IK de mens, moedig genoeg is om verder te gaan, te geloven, door mij te verwonderen, door te doen. Creatief en moedig elkaar dragend.

Met hartelijke groet, Dik