Beste I,
Jaren geleden was ik in Ierland met een groep van 20 jongeren uit Vrijburg. Op een avond zocht ik met een deel van de groep naar een steencirkel die op de wegenkaart stond aangetekend. Steencirkels zijn 3000 tot 4000 jaar oud en werden gebruikt voor religieuze doeleinden. Ze bestaan uit grote stenen die in cirkels van 10 tot 40 meter doorsnede zijn opgesteld. Het was nog niet zo makkelijk om hem te vinden. We vroegen het bij omliggende huizen; iedereen wist het: ja, door het hek waar verboden toegang op staat, maar trek je daar maar niets van aan, en dan over een hek klimmen en dan door een grasveld achter de bomenrij… Intussen was het donker geworden en vonden we met veel moeite in het schijnsel van de maan de twee enorme stenen waartussen we op een 10tal meters verder de cirkel zagen. Eerst nog giechelend, werden we al snel binnen de cirkel staand, stil, een magie waaraan we niet konden ontkomen.
Sinds mensenheugenis hebben mensen gedacht ‘hoe kan het toch dat de wereld is zoals hij is, hoe kan het toch dat ik ben zoals ik ben, waarom ga ik dood’. Met dat denken daarover schiepen we onze schepper, elk volk weer; elk volk, elke generatie zijn eigen schepper.
Zo staan we ook elke keer weer versteld hoe het toch mogelijk is dat een kunstenaar als Rembrandt of Picasso of Shakespeare zulke mooie dingen heeft kunnen scheppen. En elke generatie heeft zijn eigen held op scheppingsgebied: Bach of Madonna, Rembrandt of videokunstenaar Bill Viola, Hades of de god van Israel.
De prachtigste schepping van Rembtrandt krijgt pas zijn waarde als we erkennen dat het van Rembrandt is. Dus de schilderijen van Rembrandt kunnen niet zonder hun schepper. Maar de schepper Rembrandt kan ook niet zonder zijn schepsels, want als zijn werken allemaal verbrand zouden zijn, zou de naam Rembrandt niet in onze geschiedenis gegrift staan.
En datzelfde geldt voor onze eigentijdse schepper Madonna. Zij schept in haar clip ‘Justify my love’ bijna de liefde; tastbaar spat die van het beeldscherm.
En zo is het met de ‘scheppers’ van de aarde en mens. Ze kunnen niet buiten hun schepselen en hun schepselen kunnen niet buiten hen. Er is een onmisbare wisselwerking tussen schepper en geschapene. Daardoor blijven beiden in stand. Zolang wij mensen blijven denken, zullen we ons blijven afvragen hoe het toch mogelijk is, dat we zijn zoals we zijn. En elke generatie zal andere antwoorden hebben op die vraag. Daarmee scheppen we een schepper, of we die nu wetenschappelijk funderen, hoogst goddelijk zien of vanuit een diep humanistisch, medemenselijk standpunt. Zo schept dus die schepper ons, vanuit òns, beperkte, perspectief.
Madonna gaat met haar schepping van de liefde in ‘Justify my love’ de dialoog aan met de kijker. Ze vraagt bij wijze van spreken in deze clip: “Wat vinden jullie daar nou van, dat ik niet wacht op een man die mij lief heeft maar dat ik zelf initiatief neem; Mannen, kunnen jullie dat aan? Vrouwen kom op, waarom laten jullie je nemen, waarom doe je niet wat je zelf wil?”.
Daarom vroegen we ooit in straatinterviews “kent u Madonna?” De korte antwoorden monteerden we tussen de clip. Een leuk, interessant resultaat dat weer veel discussie opriep. Over liefde, mannen- en vrouwenrollen, lust en verlangen.
Het lijkt me dat het hedendaagse scheppingsverhaal over deze thema’s moet gaan: Madonna, liefde en lust.
Met hartelijke groet, Dik
